Co to jest recesja?

Recesja jest częścią cyklu gospodarczego (koniunkturalnego). To naturalne, chociaż momentami trudne do przetrwania zjawisko.
Tytułem wyjaśnienia dodam parę słów o cyklach. Cyklem koniunkturalnym nazywamy zjawisko występowania w gospodarce wahań koniunktury w kilkuletnich okresach przy jednocześnie utrzymującym się długookresowym trendzie wzrostu gospodarczego.
Cykle koniunkturalne można podzielić na cztery podstawowe fazy:
- kryzys (lub recesja),
- depresja (lub dno kryzysu),
- ożywienie gospodarcze,
- rozkwit gospodarczy (wysoka koniunktura).
Każda z faz charakteryzuje się nieco innymi zjawiskami, więc na podstawie ich występowania i natężenia można próbować rozpoznać początek i koniec danego etapu. Nie będę się jednak w nie zagłębiać, ponieważ pytasz o samą recesję.
W fazie kryzysu mamy załamanie gospodarcze. Następuje zmniejszenie produkcji i wzrost bezrobocia, a ceny produktów i usług hamują lub spadają. Można zaobserwować ogólny spadek popytu, w tym rezygnację z kontraktów budowlanych, a banki ograniczają udzielanie kredytów inwestycyjnych i zmuszają do spłaty istniejących zobowiązań. Ceny papierów wartościowych na giełdzie także spadają. Następuje zahamowanie wzrostu lub nawet obniżenie wynagrodzeń i innych dochodów społeczeństwa. Im dłuższa recesja, tym więcej problemów i bankructw firm z różnych branż. Jednym maleją zarobki, inni tracą pracę, a społeczeństwo biednieje. Mniej zarabiamy, więc mniej wydajemy, a tym samym konsumpcja znacząco spada.
Naturalną konsekwencją jest również fakt, że przez spadek dochodów mamy niższą zdolność kredytową, więc kredyty w recesji dostają tylko nieliczni.
Takie załamanie gospodarcze może mieć różne przyczyny. Jedną z najczęstszych jest zła polityka monetarna i nadmierna ingerencja państwa w gospodarkę, w tym przede wszystkim w system finansowy. Do recesji pośrednio doprowadzić mogą także kataklizmy i wojny.
Czy kryzys i recesja oznacza to samo? Tak, ale z jednym ważnym zastrzeżeniem. Należy pamiętać, że o ile każda recesja jest kryzysem, to nie każdy kryzys jest recesją. Abyśmy mogli mówić o recesji w gospodarce, należy uwzględnić występowanie czynników, o których wcześniej wspomniałam. Sam kryzys może się pojawić na przykład w branży nieruchomości czy na rynku surowców, ale odpowiednio wcześnie zażegnany nie zdąży przerodzić się w recesję.
W ostatnich trzech latach możemy na własne oczy obserwować, jak zbieg niekorzystnych okoliczności (najpierw pandemia, a teraz wybuch wojny na Ukrainie i problemy z dostawą potrzebnych surowców i produktów) pogorszył kondycję wielu gospodarek. Muszę jednak dodać, że gdyby nie wcześniejsze błędne decyzje rządzących, którym bardziej zależało na wzroście gospodarczym niż stabilnym, zrównoważonym budżecie państwa, skutki nie byłyby tak fatalne. Stara zasada mówi, że przygotowywać się na złe czasy należy wtedy, gdy jest dobrze, ponieważ później nie ma już na to czasu.