Is de glorieperiode van de VS ten einde, zullen ze hetzelfde lot ondergaan als Rome? De geschiedenis van grote mogendheden – waarom de VS nu op een kruispunt staan.
In de afgelopen weken heeft de wereld met bezorgdheid de moedige en controversiële beslissingen van de Verenigde Staten onder leiding van Donald Trump gevolgd - van het invoeren van tarieven op Canadese producten tot verrassende ideeën over de annexatie van Groenland. Deze acties, gecombineerd met een gespannen migratiepolitiek en een strategie van 'verdeel en heers', hebben onzekerheid op de beurzen veroorzaakt en de volatiliteit van de markten vergroot. Om de huidige acties van de Verenigde Staten en de beslissingen van hun leiders, zoals Donald Trump, te begrijpen, moet men terug in de tijd gaan en begrijpen hoe de VS een wereldmacht zijn geworden. Geen enkele supermacht verschijnt uit het niets - haar macht is het resultaat van geschiedenis, oorlogen, crises en strategische beslissingen. Het is de geschiedenis, van de tijd van Bretton Woods tot het tijdperk van de petrodollar, die de huidige positie van de dollar als wereldwijde valuta heeft gevormd. Het begrijpen van deze weg maakt het mogelijk beter te zien waarom de VS strijden om 'dominantie' te behouden en hoe ze proberen te reageren op nieuwe uitdagingen die hun wereldwijde positie kunnen ondermijnen.
Wat is een macht eigenlijk? Het is niet alleen een staat met een sterke economie of een goed ontwikkelde leger. Een macht is een entiteit die een reële invloed heeft op de wereldorde - ze vormt deze volgens haar eigen regels, legt andere landen haar regels op, en haar beslissingen weerklinken op de wereldmarkten en in de internationale politiek. Slechts een paar landen in de geschiedenis van de mensheid hebben deze status bereikt. En wat hen onderscheidde, was niet alleen militaire superioriteit, maar vooral controle over de wereldvaluta. Want als je kunt beslissen in welke valuta de handel plaatsvindt, als je geld kunt drukken waarvoor anderen goederen moeten kopen, dan wordt de macht van dat land bijna absoluut.
De geschiedenis toont ons dat dominante machten bijna altijd verbonden waren met de dominante valuta. Het Romeinse Rijk had zijn denarius - de eerste echte 'wereld' valuta die werd gebruikt in het hele gebied dat door Rome werd gecontroleerd. Spanje, in zijn tijd van koloniale macht, introduceerde de real de a ocho - een zilveren munt die van Amerika tot Azië werd gebruikt. Frankrijk in de 18e eeuw was misschien niet de enige macht, maar haar frank was een van de belangrijkste valuta's in Europa. En toen kwam Groot-Brittannië, wiens pond sterling in de 19e eeuw een wereldwijde betaalmiddel werd - een natuurlijke consequentie van het feit dat het Britse rijk bijna een kwart van de wereld controleerde. En tenslotte, de 20e eeuw - het tijdperk van de Amerikaanse dollar.
Maar voordat de Verenigde Staten een absolute wereldhegemoon werden, zag hun geschiedenis er iets anders uit. Nog voor de Tweede Wereldoorlog, ondanks de enorme economische macht, bleven de VS aan de zijlijn van internationale conflicten. Ze mengden zich niet in oorlogen zoals Europa, en vermeden overmatige militaire expansie. Maar deze isolatie eindigde op het moment dat de gebeurtenissen van 1941 - de aanval op Pearl Harbor - hen in de oorlog trokken.
En hier begint het verhaal van hun wereldwijde dominantie. Ze eindigden de oorlog als een van de weinige landen wiens industriële infrastructuur niet was verwoest. Europa lag in puin, Japan was verbrand door bombardementen, en de Verenigde Staten werden de onbetwiste winnaar. Ze hadden een sterke economie, een krachtige industrie en - wat het belangrijkst was - controle over het wereldwijde financiële systeem. Het was in 1944, tijdens de conferentie van Bretton Woods, dat werd vastgesteld dat de dollar de wereldvaluta zou zijn, gekoppeld aan goud, en dat het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank onder Amerikaanse invloed zouden komen.
Dit was een keerpunt. Want vanaf dat moment konden de VS hun uitgaven zonder grote beperkingen financieren - hun valuta werd de standaard, en andere landen moesten deze gebruiken. Maar dit systeem overleefde niet lang in zijn oorspronkelijke vorm. Al in 1971 besloot president Nixon de koppeling van de dollar aan goud te verbreken. En wat betekende dat? Dat de dollar een fiduciair geld werd - zijn waarde was alleen gebaseerd op vertrouwen in de VS, en niet op een echte dekking in edelmetaal.
Toen vonden de Verenigde Staten ook een nieuwe manier om hun dominantie te behouden - de petrodollar. Door een geheim akkoord met Saoedi-Arabië te sluiten, garandeerden ze dat olie alleen voor dollars zou worden verkocht. En omdat olie de (en nog steeds is) levensader van de wereldeconomie is, moest elk land ter wereld dollarreserves hebben om het te kunnen kopen. Deze slimme zet zorgde ervoor dat de Amerikanen verdere controle over de internationale financiën konden behouden, want de dollar werd niet alleen een ruilmiddel, maar de basis van de wereldeconomie.
In de jaren '80 transformeerden de VS zich in een financieel imperium. De globalisering zorgde ervoor dat de dollar nog dominanter werd - de Amerikaanse kapitaalmarkten trokken investeerders van over de hele wereld aan, Wall Street werd het hart van de wereldwijde financiële handel, en het Amerikaanse banksysteem begon de voorwaarden voor andere landen te dicteren.
Maar geen enkele macht duurt eeuwig. En hoewel de VS nog steeds het krachtigste land ter wereld zijn, wijzen steeds meer tekenen erop dat de gouden periode van de dollar ten einde kan lopen.
Het eerste serieuze signaal waren de financiële crises, vooral die van 2008 - de grootste sinds de Grote Depressie van de jaren '30. Het toonde aan hoe afhankelijk de Amerikaanse economie was van speculatie en schulden. En aangezien de VS hun begroting financieren door steeds meer miljarden aan obligaties uit te geven, rijst natuurlijk de vraag - hoe lang zal de wereld de dollar nog vertrouwen?
Daar komt de steeds grotere rol van China bij, dat probeert de dollar te verzwakken door zijn eigen valuta - de yuan - in de internationale handel te promoten. Rusland en andere landen nemen ook stappen richting de-dollarificatie. De betekenis van goud en cryptocurrencies groeit ook, die voor velen alternatieve vormen van waardeopslag worden.
Zullen de VS hun positie behouden? Zal de dollar de wereldwijde reservevaluta blijven? De geschiedenis toont aan dat elk imperium uiteindelijk zijn dominantie verliest - Rome, Spanje, Groot-Brittannië... Zullen de VS een uitzondering zijn?
Op deze vraag zullen we in het volgende hoofdstuk van dit verhaal antwoorden, door te kijken naar de strategieën die de Verenigde Staten hanteren om hun hegemonie te behouden en of ze nog kans van slagen hebben.
In de afgelopen weken heeft de wereld met bezorgdheid de moedige en controversiële beslissingen van de Verenigde Staten onder leiding van Donald Trump gevolgd - van het invoeren van tarieven op Canadese producten tot verrassende ideeën over de annexatie van Groenland. Deze acties, gecombineerd met een gespannen migratiepolitiek en een strategie van 'verdeel en heers', hebben onzekerheid op de beurzen veroorzaakt en de volatiliteit van de markten vergroot. Om de huidige acties van de Verenigde Staten en de beslissingen van hun leiders, zoals Donald Trump, te begrijpen, moet men terug in de tijd gaan en begrijpen hoe de VS een wereldmacht zijn geworden. Geen enkele supermacht verschijnt uit het niets - haar macht is het resultaat van geschiedenis, oorlogen, crises en strategische beslissingen. Het is de geschiedenis, van de tijd van Bretton Woods tot het tijdperk van de petrodollar, die de huidige positie van de dollar als wereldwijde valuta heeft gevormd. Het begrijpen van deze weg maakt het mogelijk beter te zien waarom de VS strijden om 'dominantie' te behouden en hoe ze proberen te reageren op nieuwe uitdagingen die hun wereldwijde positie kunnen ondermijnen.
Wat is een macht eigenlijk? Het is niet alleen een staat met een sterke economie of een goed ontwikkelde leger. Een macht is een entiteit die een reële invloed heeft op de wereldorde - ze vormt deze volgens haar eigen regels, legt andere landen haar regels op, en haar beslissingen weerklinken op de wereldmarkten en in de internationale politiek. Slechts een paar landen in de geschiedenis van de mensheid hebben deze status bereikt. En wat hen onderscheidde, was niet alleen militaire superioriteit, maar vooral controle over de wereldvaluta. Want als je kunt beslissen in welke valuta de handel plaatsvindt, als je geld kunt drukken waarvoor anderen goederen moeten kopen, dan wordt de macht van dat land bijna absoluut.
De geschiedenis toont ons dat dominante machten bijna altijd verbonden waren met de dominante valuta. Het Romeinse Rijk had zijn denarius - de eerste echte 'wereld' valuta die werd gebruikt in het hele gebied dat door Rome werd gecontroleerd. Spanje, in zijn tijd van koloniale macht, introduceerde de real de a ocho - een zilveren munt die van Amerika tot Azië werd gebruikt. Frankrijk in de 18e eeuw was misschien niet de enige macht, maar haar frank was een van de belangrijkste valuta's in Europa. En toen kwam Groot-Brittannië, wiens pond sterling in de 19e eeuw een wereldwijde betaalmiddel werd - een natuurlijke consequentie van het feit dat het Britse rijk bijna een kwart van de wereld controleerde. En tenslotte, de 20e eeuw - het tijdperk van de Amerikaanse dollar.
Maar voordat de Verenigde Staten een absolute wereldhegemoon werden, zag hun geschiedenis er iets anders uit. Nog voor de Tweede Wereldoorlog, ondanks de enorme economische macht, bleven de VS aan de zijlijn van internationale conflicten. Ze mengden zich niet in oorlogen zoals Europa, en vermeden overmatige militaire expansie. Maar deze isolatie eindigde op het moment dat de gebeurtenissen van 1941 - de aanval op Pearl Harbor - hen in de oorlog trokken.
En hier begint het verhaal van hun wereldwijde dominantie. Ze eindigden de oorlog als een van de weinige landen wiens industriële infrastructuur niet was verwoest. Europa lag in puin, Japan was verbrand door bombardementen, en de Verenigde Staten werden de onbetwiste winnaar. Ze hadden een sterke economie, een krachtige industrie en - wat het belangrijkst was - controle over het wereldwijde financiële systeem. Het was in 1944, tijdens de conferentie van Bretton Woods, dat werd vastgesteld dat de dollar de wereldvaluta zou zijn, gekoppeld aan goud, en dat het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank onder Amerikaanse invloed zouden komen.
Dit was een keerpunt. Want vanaf dat moment konden de VS hun uitgaven zonder grote beperkingen financieren - hun valuta werd de standaard, en andere landen moesten deze gebruiken. Maar dit systeem overleefde niet lang in zijn oorspronkelijke vorm. Al in 1971 besloot president Nixon de koppeling van de dollar aan goud te verbreken. En wat betekende dat? Dat de dollar een fiduciair geld werd - zijn waarde was alleen gebaseerd op vertrouwen in de VS, en niet op een echte dekking in edelmetaal.
Toen vonden de Verenigde Staten ook een nieuwe manier om hun dominantie te behouden - de petrodollar. Door een geheim akkoord met Saoedi-Arabië te sluiten, garandeerden ze dat olie alleen voor dollars zou worden verkocht. En omdat olie de (en nog steeds is) levensader van de wereldeconomie is, moest elk land ter wereld dollarreserves hebben om het te kunnen kopen. Deze slimme zet zorgde ervoor dat de Amerikanen verdere controle over de internationale financiën konden behouden, want de dollar werd niet alleen een ruilmiddel, maar de basis van de wereldeconomie.
In de jaren '80 transformeerden de VS zich in een financieel imperium. De globalisering zorgde ervoor dat de dollar nog dominanter werd - de Amerikaanse kapitaalmarkten trokken investeerders van over de hele wereld aan, Wall Street werd het hart van de wereldwijde financiële handel, en het Amerikaanse banksysteem begon de voorwaarden voor andere landen te dicteren.
Maar geen enkele macht duurt eeuwig. En hoewel de VS nog steeds het krachtigste land ter wereld zijn, wijzen steeds meer tekenen erop dat de gouden periode van de dollar ten einde kan lopen.
Het eerste serieuze signaal waren de financiële crises, vooral die van 2008 - de grootste sinds de Grote Depressie van de jaren '30. Het toonde aan hoe afhankelijk de Amerikaanse economie was van speculatie en schulden. En aangezien de VS hun begroting financieren door steeds meer miljarden aan obligaties uit te geven, rijst natuurlijk de vraag - hoe lang zal de wereld de dollar nog vertrouwen?
Daar komt de steeds grotere rol van China bij, dat probeert de dollar te verzwakken door zijn eigen valuta - de yuan - in de internationale handel te promoten. Rusland en andere landen nemen ook stappen richting de-dollarificatie. De betekenis van goud en cryptocurrencies groeit ook, die voor velen alternatieve vormen van waardeopslag worden.
Zullen de VS hun positie behouden? Zal de dollar de wereldwijde reservevaluta blijven? De geschiedenis toont aan dat elk imperium uiteindelijk zijn dominantie verliest - Rome, Spanje, Groot-Brittannië... Zullen de VS een uitzondering zijn?
Op deze vraag zullen we in het volgende hoofdstuk van dit verhaal antwoorden, door te kijken naar de strategieën die de Verenigde Staten hanteren om hun hegemonie te behouden en of ze nog kans van slagen hebben.
2 users upvote it!
0 answers